Cách giải bài tập Công suất của Nguồn điện, Máy thu điện hay, chi tiết | Vật Lí lớp 11

Estimated read time 13 min read

Cách giải bài tập Công suất của Nguồn điện, Máy thu điện hay, chi tiết

A. Phương pháp & Ví dụ

1. Công, công suất và hiệu suất của nguồn điện
– Công của nguồn điện : A = EIt .
– Công suất của nguồn điện:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

– Hiệu suất của nguồn điện :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
( E, r là suất điện động và điện trở trong của nguồn ; R là điện trở mạch ngoài ) .

Quảng cáo

2. Công, công suất và hiệu suất của máy thu điện
– Công tiêu thụ của máy thu điện : A ‘ = UIt = E’It + r’I 2 t .
– Công suất tiêu thụ của máy thu điện :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
– Hiệu suất của máy thu điện :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
( E ‘, r ‘ là suất phản điện và điện trở trong của máy thu ; R là điện trở mạch ngoài ) .
Ví dụ 1: Acquy có r = 0,08Ω. Khi dòng điện qua acquy là 4A, nó cung cấp cho mạch ngoài một công suất bằng 8W. Hỏi khi dòng điện qua acquy là 6A, nó cung cấp cho mạch ngoài công suất bao nhiêu?

Hướng dẫn:
Hiệu điện thế mạch ngoài : U = E – rI .
Công suất phân phối cho mạch ngoài : P = UI = ( E – rI ) I .
+ Với I = 4A ⇒ P = ( E – 0,08. 4 ). 4 = 8 ⇒ E = 2,32 V .
+ Với I ’ = 6A ⇒ P ‘ = ( 2,32 – 0,08. 6 ). 6 = 11,04 W .
Vậy : Khi dòng điện qua acquy là 6A, nó phân phối cho mạch ngoài công suất là P ‘ = 11,04 W .

Quảng cáo

Ví dụ 2: Điện trở R = 8Ω mắc vào 2 cực một acquy có điện trở trong r = 1Ω. Sau đó người ta mắc thêm điện trở R song song với điện trở cũ.
Hỏi công suất mạch ngoài tăng hay giảm bao nhiêu lần ?
Hướng dẫn:

Cường độ dòng điện ban đầu trong mạch:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Công suất mạch ngoài:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Cường độ dòng điện sau khi mắc thêm R:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Công suất mạch ngoài:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vậy công suất mạch ngoài tăng lên 1,62 lần

Quảng cáo

Ví dụ 3: Một động cơ điện mắc vào nguồn điện hiệu điện thế U không đổi. Cuộn dây của động cơ có điện trở R. Khi động cơ hoạt động, cường độ dòng điện chạy qua động cơ là I.
a ) Lập biểu thức tính công suất hữu dụng của động cơ và suất phản điện Open trong động cơ .
b ) Tính I để công suất có ích đạt cực lớn. Khi này, hiệu suất của động cơ là bao nhiêu ?
Hướng dẫn:
a ) Biểu thức tính công suất hữu dụng của động cơ và suất phản điện Open trong động cơ
Công suất có ích của động cơ : P = UI – RI2 .
Suất phản điện của động cơ : U = E + RI ⇒ E = U – RI .
b ) Tính I để công suất có ích đạt cực lớn
Công suất có ích :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Theo bất đẳng thức Cô-si :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Khi R = r thì công suất mạch ngoài cực lớn :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Hiệu suất của động cơ :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vậy: Để công suất hữu ích đạt cực đại thì
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
, lúc đó hiệu suất của động cơ là H = 50%.

Ví dụ 4: Cho sơ đồ mạch điện như hình vẽ E = 12V, r = 2Ω
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
a ) Cho R = 10 Ω. Tính công suất tỏa nhiệt trên R, công suất của nguồn ; hiệu suất của nguồn .
b ) Tìm R để công suất trên R là lớn nhất ? Tính công suất đó ?
c ) Tính R để công suất tỏa nhiệt trên R là 16 W .
Hướng dẫn:

a) Ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

    + Công suất tỏa nhiệt trên R:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

+ Công suất của nguồn : Pnguon = E.I = 12W
    + Hiệu suất của nguồn:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

b ) Ta có :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Theo cô-si ta có :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
c ) Ta có :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Ví dụ 5: Có mạch điện như hình vẽ. Nguồn điện có suất điện động E = 12V, điện trở trong r = 1Ω. Điện trở R1 = 6Ω, R3 = 4Ω. Hỏi R2 bằng bao nhiêu để công suất trên R2 lớn nhất. Tính công suất này.
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Hướng dẫn:
+ Ta có : UR2 = U12 = IR12
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

+ Lại có :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

+ Theo cô-si :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

    + Dấu “=” xảy ra khi:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

B. Bài tập

Bài 1. Acquy (E,r) khi có dòng I1 = 15A đi qua, công suất mạch ngoài là P1 = 135W, khi I2 = 6A, P2 = 64,8W. Tìm E, r.

Hiển thị lời giải
Bài 1.

Hiệu điện thế mạch ngoài : U = E – rI .
Công suất mạch ngoài : P = UI = ( E – rI ). I = EI – rI2 .
Ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vậy : E = 12V ; r = 0,2 Ω .
Bài 2.

a ) Mạch kín gồm acquy E = 2,2 V phân phối điện năng cho điện trở mạch ngoài R = 0,5 Ω. Hiệu suất của acquy H = 65 %. Tính cường độ dòng điện trong mạch .
b ) Khi điện trở mạch ngoài đổi khác từ R1 = 3 Ω đến R2 = 10,5 Ω thì hiệu suất của acquy tăng gấp đôi. Tính điện trở trong của acquy .
Hiển thị lời giải
Bài 2.

a ) Cường độ dòng điện trong mạch
Ta có: Hiệu suất của ac quy là:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vậy : Cường độ dòng điện trong mạch là I = 2,86 A .
b ) Điện trở trong của acquy
Khi R = R1 thì
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Khi R = R2 thì
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
⇔ 21 + 7 r = 42 + 4 r ⇒ r = 7
Vậy : Điện trở trong của acquy là r = 7 .
Bài 3. Có mạch điện như hình vẽ. Nguồn điện có suất điện động E = 24V, điện trở trong r = 6Ω. Điện trở R1 = 4Ω. Hỏi giá trị của biến trở R có giá trị bằng bao nhiêu để:

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
a ) Công suất mạch ngoài lớn nhất. Tính công suất của nguồn khi đó .
b ) Công suất trên R lớn nhất. Tính công suất này .
Hiển thị lời giải
Bài 3.

a ) Gọi RN là tổng trở mạch ngoài
    + Ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
    + Theo cô-si ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Dấu ” = ” xảy ra khi RN = r = 6 Ω ⇔ R1 + R = 6 Ω ⇒ R = 2 Ω
b) Ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
    + Theo cô-si ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Dấu ” = ” xảy ra khi R = R1 + r = 10 Ω
Bài 4. Có mạch điện như hình vẽ. Nguồn điện có suất điện động E = 12V và có điện trở trong r = 0,5 Ω. Các điện trở mạch ngoài R2 = 6Ω, R3 = 12Ω. Điện trở R1 có giá trị thay đổi từ 0 đến vô cùng. Điện trở ampe kế không đáng kể.

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Điều chỉnh R1 = 1,5 Ω. Tìm số chỉ của ampe kế và cường độ dòng điện qua những điện trở. Tính công suất tỏa nhiệt của mạch ngoài, hiệu suất của nguồn điện .
Điều chỉnh R1 có giá trị bằng bao nhiêu thì công suất trên R1 đạt giá trị cực lớn, tính giá trị cực lớn đó .
Hiển thị lời giải
Bài 4.

a ) Khi R = 1,5 Ω .
    + Ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

+ Điện trở tương tự của mạch : R = R1 + R23 = 1,5 + 4 = 5,5 Ω
+ Dòng điện trong mạch chính :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Hiệu điện thế U23 : U23 = I23R23 = 2.4 = 8V ⇒ U2 = U3 = U23 = 8V
    + Dòng điện qua R2:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

    + Dòng điện qua R3:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

+ Công suất tỏa nhiệt mạch ngoài : P = I2R = 22.5,5 = 22W
    + Hiệu suất của nguồn:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

b) Ta có:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
    + Theo cô-si:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Bài 5. Cho mạch điện như hình: E = 12V, r = 1 Ω; Đèn Đ1 có ghi 6V – 3W, đèn Đ2 có ghi 3V – 6W.

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
a ) Tính R1 và R2, biết rằng hai đèn đều sáng thông thường .
b ) Tính công suất tiêu thụ trên R1 và trên R2 .
Hiển thị lời giải
Bài 5.

+ Vì những đèn đều sáng thông thường nên :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Ta có : UAB = U1 + U2 = 9 V
    + Định luật ôm cho mạch kín:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Dòng điện qua R1 là : I1 = I – Iđ1 = 2,5 A
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Dòng điện qua R2 là : I2 = I – Iđ2 = 1 A
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
b ) Công suất tỏa nhiệt trên R1 : P1 = I21R1 = 15W
+ Công suất tỏa nhiệt trên R2 : P2 = I22R2 = 3W
Bài 6. Có mạch điện như hình vẽ. Nguồn điện có suất điện điện E = 24V, điện trở trong r = 1Ω. Trên các bóng đèn có ghi: Đ1 (12V- 6W), Đ2(12V – 12W), điện trở R = 3Ω.

Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Các bóng đèn sáng như thế nào ? Tính cường độ dòng điện qua những bóng đèn .
Tính công suất tiêu thụ của mạch điện và hiệu suất của nguồn điện .
Hiển thị lời giải
Bài 6.

Điện trở của các bóng đèn:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

    + Tổng trở mạch ngoài:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

    + Dòng điện trong mạch chính:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

    + Ta có: U1 = U2 = U12 = I.R12
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

+ Cường độ dòng điện qua những bóng đèn :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
+ Cường độ dòng điện định mức của mỗi bóng đèn :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vậy những đèn sáng hơn mức thông thường  đèn dễ cháy
b ) Công suất tiêu thụ của mạch điện là công suất tiêu thụ ở mạch ngoài nên ta có :
Pngoai = I2Rtđ = 22.11 = 44W
+ Hiệu điện thế hai đầu cực của nguồn : U = E – It = 24 – 2 = 22V
    + Hiệu suất của nguồn:
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Bài 7. Nguồn E = 6V, r = 2Ω cung cấp cho điện trở mạch ngoài công suất P = 4W.

a ) Tìm R .
b ) Giả sử lúc đầu mạch ngoài là điện trở R1 = 0,5 Ω. Mắc thêm vào mạch ngoài điện trở R2 thì công suất tiêu thụ mạch ngoài không đổi. Hỏi R2 tiếp nối đuôi nhau hay song song R1 và có giá trị bao nhiêu ?
Hiển thị lời giải
a ) Tìm R
Công suất mạch ngoài : P = UI = ( E – rI ) I = EI – rI2
⇔ 4 = 6I – 2I2 ⇔ I2 – 3I + 2 = 0
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Mặt khác : P = RI2
     + Với I = 2A
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

     + Với I = 1A
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án

Vậy : R = 4 Ω hoặc R = 1 Ω .
b ) Cách mắc R2 với R1
Công suất tiêu thụ mạch ngoài :
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Gọi R3 là điện trở tương tự của R1 và R2, ta có : P1 = P3 .
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vật Lí lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 11 có đáp án
Vậy : Phải mắc R2 tiếp nối đuôi nhau R1 và R2 = R3 – R1 = 8 – 0,5 = 7,5 Ω .
Xem thêm những dạng bài tập Vật Lí lớp 11 có trong đề thi THPT Quốc gia khác :

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 11 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: fb.com/groups/hoctap2k5/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không lấy phí trên mạng xã hội facebook và youtube :Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
cong-suat-cua-dong-dien-khong-doi.jsp

You May Also Like

More From Author

+ There are no comments

Add yours